Προσωπικά Όρια

Τι είναι και γιατί δυσκολευόμαστε να τα θέσουμε;

Τα προσωπικά όρια είναι οι άγραφοι κανόνες που ρυθμίζουν πώς σχετιζόμαστε με τους άλλους. Δεν διατυπώνονται πάντα με λόγια, όμως η ύπαρξή τους — ή η απουσία τους — γίνεται αισθητή στις πράξεις, στις προσδοκίες, στα "ναι" και στα "όχι" που λέμε ή δεν λέμε.

Τα όρια που διαμορφώνουμε βασίζονται σε όλα όσα έχουμε ζήσει: στο πώς μεγαλώσαμε, τι μάθαμε για τον εαυτό μας και για τις σχέσεις, πώς μας φέρθηκαν, πού χρειάστηκε να προστατευτούμε, να σιωπήσουμε ή να αντέξουμε. Οι εμπειρίες μας — από το σπίτι, το σχολείο, τις φιλίες, τις κοινότητες στις οποίες ανήκαμε — γίνονται το "υπόβαθρο" πάνω στο οποίο χτίζουμε τα όριά μας (ή μαθαίνουμε να τα αγνοούμε).

Η απουσία ορίων μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις, συναισθηματική πίεση ή ακόμα και σε σχέσεις όπου καταπατώνται οι ανάγκες μας. Αντίθετα, η ύπαρξη ξεκάθαρων ορίων είναι απαραίτητη για τη δημιουργία υγιών και αμοιβαία φροντισμένων σχέσεων. Μας βοηθούν να ξεχωρίσουμε τις δικές μας επιθυμίες, ανάγκες και ευθύνες από εκείνες των άλλων.

 

Γιατί δυσκολευόμαστε να βάλουμε όρια;

Πολλές φορές, η ίδια η ιδέα της αλλαγής είναι αρκετή για να μας προκαλέσει εσωτερικό φόβο:
τι θα γίνει αν πούμε "όχι"; αν απογοητεύσουμε κάποιον; αν φανεί ότι αλλάξαμε;

Όμως η θέσπιση ορίων δεν είναι πράξη απόστασης — είναι πράξη φροντίδας.
Είναι ο μόνος τρόπος:

• να μη φορτωνόμαστε ρόλους ή ευθύνες που δεν μας ανήκουν,
• να προστατεύουμε τον εαυτό μας από σχέσεις που μας φθείρουν,
• να φροντίζουμε ουσιαστικά τις σχέσεις που αξίζουν,
• να διαμορφώνουμε δεσμούς που βασίζονται στον σεβασμό και την ισοτιμία,
• και να διακρίνουμε ποιες σχέσεις υπήρχαν μόνο επειδή εμείς σιωπούσαμε ή συμβιβαζόμασταν.

Τα σαφή όρια δεν απομακρύνουν τους άλλους — αντιθέτως, βοηθούν να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με αλήθεια και ασφάλεια. Όταν επικοινωνούμε ξεκάθαρα τα όριά μας, δείχνουμε ότι σεβόμαστε τον εαυτό μας και τη σχέση, και ότι είμαστε πρόθυμοι να δουλέψουμε για να την κρατήσουμε ουσιαστική.

Η ικανότητα να θέτουμε και να διατηρούμε όρια δεν είναι έμφυτη — είναι μια δεξιότητα. Και όπως κάθε δεξιότητα, καλλιεργείται, εξελίσσεται και ενισχύεται μέσα από την ψυχοθεραπεία, την αυτογνωσία και την πράξη.